Giriş
Eğitimimize Başlarken
eTwinning Türkiye Ulusal Destek Servisi İçerik ve Eğitim Sorumlusu Sayın Ertan KOCABAŞ beyin 21. Yüzyılda Dijital Yetkinliklere yönelik görüşlerini paylaşarak eğitimimize başlıyoruz.
Ertan KOCABAŞ (eTwinning Türkiye Ulusal Destek Servisi)
Kurs Modül Tarihlerimiz
Değerli Öğretmenlerimiz Merhabalar,
Gelişen dijital teknolojilerle şekillenen günümüzde, iş yapış biçimlerimizde olduğu gibi günlük yaşam rutinlerimiz de sürekli değişmektedir. Bu değişim ve gelişim sürecine uyum sağlayabilmek için var olan becerilerimizi geliştirmenin yanında yeni beceriler de kazanmamız gerekmektedir. Günümüz dünyasında dijital beceriler, yaşadığımız toplumlara adaptasyon, etkin ve aktif katılımın sağlanabilmesi için ön plana çıkan becerilerdendir. Bu kapsamda bilgiye erişim, bilgiyi kullanma ve üretme kapasitesini oluşturan yetkinlikler, bilgi toplumunda bireylerin değişime uyumlarını arttıracaktır.
Bireylerin çağın gerektirdiği yeterlikleri kazanarak değişime uyum sağlama sürecinde en önemli rolü ise eğitim üstlenmektedir. Bireyin gelecekteki toplumsal statüsünü ve pozisyonunu da belirleyecek olan eğitim, aynı zamanda değişime en hızlı adapte olan toplumsal yapılardır. Bu bağlamda öğretmen, öğrenci ve öğretim süreçlerinde de dijital teknolojilerin çerçevesinin belirlediği dijital yetkinlikler önem kazanmaktadır.
Dijital yeterlilik; bireyin farklı dijital ortamlarda çeşitli formatlarda bulunan bilgiye erişme, anlama ve kullanma boyutlarında işe koştuğu bilgi, beceri ve tutumların toplamıdır (Lankshear ve Knobel, 2008). Yetkinlik, bilgi ve becerilerin özerklik ve sorumluluk içerisinde kişisel ve sosyal yaşantıda gelişim sağlayacak şekilde kullanımını kapsamaktadır. Yani yetkinlik, dijital alana yönelik bilgilerin, problem çözme, görevi başarı ile tamamlama, uygulama ve sorun çözme süreçlerinde teknik kullanımı gibi bilişsel süreçleri ve pratiklerle şekillenen becerileri de kapsamaktadır. Bu bağlamda dijital yetkinliği daha geniş bir çerçeveden ele alan Avrupa Birliği Parlamentosu (2006), bireyin hem profesyonel hem de günlük sosyal yaşamında teknolojiyi bilgiye erişim, bilgiyi üretme, saklama, sunma ve değerlendirme gibi tüm süreçlerde verimli, bilinçli, akılcı ve güvenli bir şekilde kullanabilmenin yanında, güncel teknolojilerin doğası, rolü ve imkânları ile ilgili derin bir bilgi ve anlayışa sahip olunması olarak tanımlamaktadır.
Tanımlarda da görüldüğü gibi dijital değişimin ortaya çıkardığı bireysel ve toplumsal gelişim ihtiyaçlarının giderilmesi için 2013 yılında yol haritası niteliğinde Avrupa düzeyinde DigComp (Avrupa Vatandaşları Dijital Yeterlilik Çerçevesi) isimli referans raporu hazırlanmıştır. Bu referans çerçeve, bireylerin dijital yeterlikleri öğrenmesini, yaratıcı kullanmasını, geliştirmesini, barındırdığı risk ve fırsatların farkında olmasını güven temelli tutarlı bir şekilde desteklemektedir. Bireyin, öğrenme, iş ve toplum yaşamında sahip olması gereken dijital becerilerin çok boyutlu ve bütünsel bir yapıda ele alındığı çerçevede, dijital toplumun ihtiyaç duyduğu dijital vatandaşlık becerilerinin etkili, sürdürülebilir ve kalıcı gelişimi desteklenmektedir. Bu bağlamda ilgili çerçeve 5 alt alan altında (bilgi okuryazarlığı, iletişim, iş birliği, dijital içerik oluşturma, güvenlik ve problem çözme) 21 ayrı yeterliği en temelden ileri düzeye kadar 8 yeterlilik düzeyinde sınıflandırarak, dijital olarak yetkin olmanın ne anlama geldiğini açıklamaktadır.
Dijital teknolojilerin etkili iletişim ve işbirliğine dayalı olarak eleştirel ve yaratıcı kullanımını açıklamaya çalışan DigComp, Avrupa toplumunun eğitim ve çalışma hayatından tüm sektör, sistem ve alan uzmanlarının ortak çalışması olarak şekillenmiştir. 2013 yılında ilk hazırlanan çerçeveve, 2016 yılında revize edilerek DigComp 2.0’ra ve sonrasında DigComp 2.1 olarak yayınlanmıştır. DigComp 2.2 hazırlıklarında olan Avrupa Komisyonunun, ocak 2022’de yeni güncellemeleri yayınlaması beklenmektedir. Ayrıca Avrupa Komisyonu DigComp2.1’e ek olarak, eğitimciler için DigCompEdu ve kuruluşları için DigCompOrg dijital yeterlik çerçeveleriyle girişimcilik yeterlikleri için EntreComp, kişisel, sosyal ve öğrenmeyi öğrenme yeterlikleri için LifeComp ve tüketiciler için DigCompConsumers yeterlik çerçevelerini geliştirmiştir. Bunları destekler nitelikte özellikle okulların dijital kapasitesi değerlendirilmesi için ücretsiz bir çevrimiçi öz-yansıtma aracı olarak geliştirilen SELFIE ve öğretmenler dijital yetkinliklerinin değerlendirilmesi için geliştirilen SELFIE For Teacher da dijital gelişimi desteklemektedir. İlgili bağlantılara metin içerisindeki veya sayfa sonundaki linklere tıklayarak erişim sağlayabiliriz. Kursumuz da 2021-2027 yıllarını kapsayan Avrupa Dijital Eğitim Eylem Planı ile uyumlu DigComp 2.1 genel çerçevesi kullanılacaktır.
DigCompEdu : https://ec.europa.eu/jrc/en/digcompedu
DigCompOrg : https://ec.europa.eu/jrc/en/digcomporg/framework
EntreComp : https://ec.europa.eu/social
LifeComp : https://ec.europa.eu/jrc/en/lifecomp
DigCompConsumers : https://ec.europa.eu/jrc/en/digcompconsumers
SELFIE : https://education.ec.europa.eu/self-reflection-tools/schools-go-digital
SELFIE For Teacher : https://educators-go-digital.jrc.ec.europa.eu/
Avrupa Dijital Eğitim Eylem Planı: https://education.ec.europa.eu/
DigComp 2.1 çerçevesi ile uyumlu Dijital Eğitim Eylem Planı (2021-2027), yüksek performanslı dijital ortamları teşvik eden bir eğitim ekosisteminin oluşturulmasını ve dijital dönüşüm için dijital beceri ve yeterliklerin geliştirilmesini önceliklendirmektedir. Bu kapsamda, öğrenme ve öğretme süreçlerinde daha etkili teknoloji kullanımı ve eğitim sistemlerinde veriye ve analize dayalı iyileştirme ve ön görüleri kapsayan stratejik öncelikler belirmiştir. Eylem Planının detaylarına aşağıda ki bağlantılardan erişim sağlanabilirsiniz.
https://education.ec.europa.eu/
Kursumuz boyunca, DigComp çerçevesinin 5 kilit yeterlik alanında yer alan alt dijital yeterlikler eTwinning projeleri bağlamında da ele alınacak olup; bu becerilerin eTwinning projeleriyle nasıl ilişkilendirilebileceği ve proje etkinlikleri aracılığıyla öğretmen ve öğrencilerin dijital yeterliklerinin nasıl geliştirilebileceğine yönelik de içerikleri bulabileceksiniz.
Aşağıdaki DigComp Yeterlik Çerçevesi infografiğini inceleyiniz. Görseli daha net görebilmek için görsel üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayıp, yeni sekmede aç yönergesini uygulayabilirsiniz.
İnfografik https://ec.europa.eu/jrc/sites/default/files/Infographics_DigComp.pdf adresindeki belgeden Türkçe’ye uyarlanmıştır.
“Dijital Okyanusta Yüzme Öğrenmeye Hazır mısınız?”
Avrupa komisyonu, DigComp 2.1 referans çerçevesini “Dijital okyanusta nasıl yüzülür?” metaforuyla yansıtmaktadır. Dijital yeterlikleri 4 genel seviyeye altında 8 ayrı seviyeye ayrıştıran referans belgesi, her alt seviyede de “Bilişsel alan, Özerklik (Bağımsız), Karmaşık Görevler (Kompleks Problemler)” yapıya göre yeterliği açıklamaya çalışmaktadır. Dijital okyanusta yüzen adam görseli bu bilgileri yansıtmaktadır. Görseli daha net görebilmek için görsel üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayıp, yeni sekmede aç yönergesini uygulayabilirsiniz.
Görsel DigComp 2.1 pdf dosyasının 13 ve 14 sayfalarından alınarak, Türkçe’ye uyarlanmıştır.
Modül Görevi
1. Günümüzde yaşanan dijital dönüşümü göz önünde bulundurduğunuzda aşağıda verilen 5 kilit dijital yeterlik alanı hangi beceri ve bilgileri kapsamalıdır. En az 2 alana yönelik yorumlarınızı yazınız.
2. Türk akademisyenlerimizden Dr. Türker TOKER, Dr. Ergün AKGÜN, Zeynep CÖMERT ve Sultan EDİP tarafından Türkçeye uyarlanan “Eğitimciler için Dijital Yeterlilik” ölçeğiyle kendi dijital yetkinlik düzeyinizi değerlendirmenizi beklemekteyiz.
Kaynaklar
AVRUPA BİRLİĞİ PARLEMENTOSU. (2006). On key competences for lifelong learning. https://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:394:0010:0018:en:PDF adresinden 15 Şubat 2020 tarihinde erişilmiştir.
EURYDİCE REPORT. (2019). Digital Education at School in Europe. https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/digital-education-school-europe_en
LANKSHEAR, C. J. ve KNOBEL, M. (2008). Introduction: digital literacies: concepts, policies and practices. Peter Lang Publishing.
OECD. (2019). Skills outlook 2019: Thriving in a digital world. Paris: https://www.oecd-ilibrary.org/education/oecd-skills-outlook-2019_df80bc12-en
Toker, T. , Akgün, E. , Cömert, Z. & Edip, S. (2021). EĞİTİMCİLER İÇİN DİJİTAL YETERLİLİK ÖLÇEĞİ: UYARLAMA, GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI . Milli Eğitim Dergisi , 50 (230) , 301-328 . DOI: 10.37669/milliegitim.801607
Modül Rozeti
