21. Yüzyıl İçin 21 Dijital Yeterlik

Modül 3: İletişim ve İşbirliği

AB Dijital Yeterlik Çerçevesinin (DigComp 2.1) ikinci ana alanı dijital ortamlarda “İletişim ve İşbirliğidir”. Bu dijital yeterlik, vatandaşlardan dijital teknolojileri kullanarak birbirleriyle ve topluluklarla etkileşim kurma; paylaşım yapma, vatandaşlık görevini dijital l hizmetler aracılığıyla yerine getirme, işbirliği yapma, internet etiğine uygun hareket etme, sağlıklı bir şekilde dijital kimliğini oluşturarak yönetebilme bilgi, beceri ve tutumuna sahip olunmasını gerektirir.

“Etkili bir iletişim kaliteli bir işbirliği için gereklidir”.

Dijital teknolojilerdeki gelişmelerle birlikte iletişim araçları ve iletişim şekilleri daha farklı bir hal almıştır. Çeşitlenen iletişim imkânları beraberinde daha farklı çevrimiçi ortalarda işbirliği yapma olanağını mümkün kılmıştır. Çevrimiçi ortamlardaki işbirliği beraberinde kişisel verilerin güvenliği sorununu ortaya çıkarmıştır. Dijital ortamları kullanan kişilerin güvenilir bir tarzda dijital kimliklerini oluşturup etkili bir şekilde dijital kimliklerini yönetebilmeleri ve kişisel mahremiyetlerini korumaları bir zorunluluk haline gelmiştir. Dijital teknolojileri kurarak diğer kişilerle ve topluluklarla iletişim kurma beraberinde kamu ve özel dijital hizmetler ve katılımcı vatandaşlık yoluyla topluma katılma imkânını ortaya çıkarmıştır. Bu yönüyle dijital ortamlarda iletişim ve işbirliği dijital vatandaşlık boyutunu desteklemektedir.

2.1 Dijital Teknolojiler Yoluyla Etkileşim Kurma

Modern dijital teknolojiler zamandan ve mekândan bağımsız olarak bireylere etkileşim kurma, iletişim halinde olma imkânı sunar. Bireyler dijital yetkinlik durumlarına uygun olarak farklı dijital ortamları veya araçları ve uygulamaları kullanarak birbirleriyle etkileşimde bulunabilirler. Bireylerin, diğer kişiler ve topluluklarla etkileşim ve iletişim halinde olabilmek için mevcut dijital ortam ve araçların farkında olması, bağlama, amaca ve ihtiyaca uygun dijital araç ve ortamları bilmesi, kullandığı araç veya ortamın olumlu veya olumsuz yönlerini anlayabilmesi, dijital teknolojilerle etkileşim kurarken ortaya çıkabilecek risklerin de farkında olması gerekir.

2.2 Dijital Teknolojiler Yoluyla Paylaşım Yapma

Bu dijital yeterlikte, bireylerden amaca ve ihtiyaca uygun dijital teknolojileri kullanarak çeşitli formatlarda dijital içeriği başkalarıyla paylaşabilmeleri beklenmektedir. Birey dijital ortamlardaki içerikleri ve kaynakları kiminle ve nasıl paylaşacağını bilerek bir bilgiye sahip olmalıdır. Özellikle paylaşımlarda telif hakkı hususunda farkındalık göstermesi ve telif kurallarına uygun davranması gerekmektedir. Bu seviyede bireyin dijital içeriklerin telif durumuyla ilgili bilgi sahibi olması, kaynakları ve içerikleri telif yönünden kontrol edebilmesi beklenmektedir.

2.3 Dijital Teknolojiler Yoluyla Vatandaşlık Faaliyetlerini Yerine Getirme

“Çevrimiçi Topluluğa Dahil Olmak”

Bu yeterlik düzeyinde bireylerden, kamu ve özel dijital hizmetlerin kullanımı yoluyla dijital topluma aktif olarak katılım sağlamaları beklenir. Birey uygun dijital teknolojileri ve ortamları katılımcı vatandaşlık fırsatlarından faydalanmak için kullanmalı, dijital toplum içinde kendini geliştirmeli ve güçlendirmelidir. Bireylerin, vatandaşlıkla ilgili hizmetler veya kamusal işleri dolayısıyla ve ayrıca eğitim, sağlık, bankacılık vb. alanlarda çeşitli dijital teknolojilerin farkında olmaları, bu ortam ve araçları nasıl kullanacaklarını bilmeleri gerekmektedir. Bireylerin kendi kişisel ihtiyaçlarına hitap eden çevrimiçi ağlara veya topluluklara dâhil olmaları ve bu ortamları kullanarak etkileşim ve iletişim kurma, paylaşma vb. becerilere sahip olmaları beklenmektedir.

2.4 Dijital Teknolojiler Yoluyla İşbirliği Yapma

Bu yeterlik seviyesinde bireylerden dijital kaynakların, bilgilerin ve somut ürünlerin ortak inşası için dijital teknolojilerin, ortamların ve araçların etkili bir şekilde kullanılması beklenmektedir. Farklı dijital ortamların farkına varma, bu ortamları kullanan birey veya topluluklarla etkileşim kurabilme ve sağlıklı bir iletişim süreci içinde işbirlikçi bir şekilde çeşitli formatlarda içerik oluşturabilmek için ihtiyaç duyulan bilgi, beceri ve tutuma sahip olmak gerekir. Bireyler, işbirliği yapacağı dijital teknolojilerin farkındadır; bu teknolojileri kullanarak diğerleriyle saygı çerçevesinde iletişim kurar, farklı yerlerdeki kişilerle görev ve sorumluluklar kapsamında dijital teknolojiler aracılığıyla işbirliği yapar ve sonraki aşamada işbirlikçi şekilde dijital içerik üretimine katkıda bulunabilir. Bireyler, kiminle ve hangi kanalları kullanarak işbirliği yapacağını bilir ve dijital teknolojileri kullanarak işbirliği yapmanın faydalarının ve olası risklerin farkındadırlar.

2.5 Internet Etiğine Sahip Olma

“Doğru bilgi sağlıklı iletişimin anahtarıdır”

Dijital etik için çevrimiçi olarak tüm iletişim faaliyetlerinde ahlaki olan davranışları sergileme durumu denebilir. Kişilerin dijital platformları, sosyal medya ortamlarını veya dijital araç ve uygulamaları kullanırken başkalarına zarar vermeden teknolojiyi amacına uygun ve doğru olarak kullanmaları, dijital ortamlarda etkileşim kurarken çevrimiçi davranış normlarının farkında olmaları beklenir. Bununla birlikte kişilerin çevrimiçi iletişim stratejilerini belirli hedef kitleye uyarlayabilmeleri ve dijital ortamlarda kültürel ve kuşak çeşitliliğinin farkında olmaları gerekmektedir.

2.6 Dijital Kimlik Yönetimi

Dijital Kimlik Yönetimi yeterlik seviyesindeki bireylerin dijital platformlar veya sosyal medya mecralarında bir veya birden fazla dijital kimlik oluşturmaları ve kendi kişisel itibarlarını, saygınlıklarını koruyabilmek için dijital kimliklerini yönetebilmeleri ve çeşitli dijital araç, ortam ve hizmetler aracılığıyla ürettiği verileri yönetebilmeleri gerekmektedir.

Dijital teknolojilerdeki gelişmelere paralel olarak özellikle vatandaşlık hizmetleri, sosyal medya kullanımı bankacılık işlemleri vb. alanlarda dijital kimliğin oluşturulması zorunluluk haline gelmiştir ve içinde bulunduğumuz dijital dünyada internetteki “kimliğimiz”, “gerçek kimliğimizden” daha az öneme sahip değildir. Ve dijital kimlik oluştururken bireyin gerçek ad ve soyadı, resimleri kullanılmalı ve kişiye özel bilgilerin başkalarıyla paylaşımından kaçınılmalıdır.

Bireyler, dijital kimliklerini etkili bir şekilde yönetmek ve dijital dünyanın avantajlarından faydalanmak için kendilerine özel bloglar, web siteleri, Youtube kanalı, sosyal medya hesapları oluşturabilirler ve bu durum dijital kimliğin başarılı bir şekilde yönetildiğinin de bir göstergesi olabilir.